Akademia Muzyczna w Krakowie
Studio Muzyki Elektroakustycznej
Stowarzyszenie Artystyczne „Muzyka Centrum“
Polskie Stowarzyszenie Muzyki Elektroakustycznej
Pomosty 2006
Sala Koncertowa Akademii Muzycznej w Krakowie
ul. św. Tomasza 43
Kraków
piątek,
29 września 2006, godz. 20.30
Polish-German Ensemble
Sascha
Armbruster,
saksofon
tenorowy
Sabine
Schneider,
sopran
Rüdiger Bohn, dyrygent
program:
Ouroboros
Symfonia kameralna
(zamówienie
Warszawskiej
Jesieni)
Omnia tempus habent
--------------
Joanna Woźny
Return
(zamówienie
Deutschlandfunk)
Enno Poppe
Öl
Sascha Armbruster ur. 1974 w Lahr w Schwarzwaldzie,
studiował w Bazylei po kierunkiem Iwana Rotha i Marcusa Weissa (gra na
saksofonie), następnie ukończył
z pierwszą nagrodą (Premier prix
ą l’Unanimité) konserwatorium
w Paryżu, gdzie jego profesorem był Claude
Delangle. Po studiach zajął się muzyką współczesną i jej pograniczem. Działał na
estradzie koncertowej jako solista, jak
i w zespołach, by wkrótce dać się
poznać na ważniejszych festiwalach w Europie, a także w Japonii
i Stanach
Zjednoczonych.
Występował z tak znanymi zespołami, jak Ensemble Modern,
Ensemble Recherche i Klangforum Wien. Jako członek i założyciel Kwartetu arte
(z siedzibą w Bazylei), pracował z takimi muzykami, jak Tim Berne, Marc Ducret,
Pierre Favre, Fred Frith, Urs Leimgruber
i Terry Riley.
Począwszy od semestru
zimowego 2001 r. pracuje w konserwatorium w Lucernie, ucząc gry na saksofonie
oraz prowadząc zajęcia z zakresu muzyki współczesnej.
Sabine Schneider ur. w Aachen, studiowała śpiew w
Robert--Schumann-Hochschule für Musik
w Düsseldorfie u Petera-Christopha Runge
i Edith Wiens. Jeszcze podczas studiów rozpoczęła dzia-łalność koncertową, występowała
m.in. w londyńskiej Royal Albert Hall. Po ukończeniu studium operowego w
Deutsche Oper am Rhein Düsseldorf/Duisburg, zaangażowana została do zespołu
tego teatru. Śpiewała też gościnnie
w operach w Dortmundzie i Detmold.
Artystka koncentruje się na działalności koncertowej, występując m.in. we
Francji i Włoszech.
W listopadzie 2005 r. została zaproszona przez Maggio
Musicale Fiorentino do wykonania Exultate, jubilate Mozarta w San Miniato oraz
do występów w operach w Kairze
i Aleksandrii. Mozartowskie Requiem wykonane z
jej udziałem
w Kordobie było transmitowane przez telewizję hiszpańską.
W
rodzinnym kraju śpiewała m.in. w monachijskiej Herkulessaal, hamburskiej
Musikhalle, w Ludwigsburger Forum i Tonhalle w Düsseldorfie. Z repertuarem oratoryjnym, obejmującym dzieła od
baroku do współczesności, występowała w wielu świątyniach na terenie Niemiec. W
Roku Mozartowskim (2006) bierze udział przede wszystkim w licznych wykonaniach
Wielkiej mszy c-moll, Requiem i arii koncertowych. Śpiewa też
w Carmina Burana
Carla Orffa
i Ein deutsches Requiem Johannesa Brahmsa.
Mieszka w Düsseldorfie.
Rüdiger Bohn studiował fortepian i dyrygenturę
w konserwatoriach Kolonii i Düsseldorfu. Wygrał konkursy pianistyczne we
Florencji i Bordaux. Uczesyniczył w klasach mistrzowskich prowadzonych przez: Leonarda Bernsteina, Sergiu Celibidache oraz Johna
Eliota Gardinera. To wpłynęło na jego karierę
dyrygencką. Był asystentem muzycznym w ThéČtre de la Monnaie w Brukseli a następnie pierwszym dyrygentem w teatrach Bazylei i Lübeki. Był dyrygentem
gościnnym w Operze w Nancy, Staatstheater w Darmstadzie, Munich Biennale, Teatro Comunale w Bolonii, orkiestrach RAI w Rzymie
i Turynie, l’Orchestre
de la Suisse Romande, a także Orkiestrze Kameralnej w
Lozannie. Muzyka współczesna odgrywa
ważną rolę w jego działalności. Występował na wielu festiwalach: Warszawska
Jesień, Salzburg
Festival, Kursach
Letnich w Darmstadzie, a szczególnie w Operze Współczesnej w Berlinie,
której jest założycielem i dyrektorem. Prowadził opery następujących twórców: Henze, Kagel, Battistelli, Feldman, Reimann,
Hölsky, Sciarrino, Maxwell Davies i Rihm, a także teatralno-muzyczne dzieło Qu
Xiao-song (współprodukcja
z Munich Biennale) oraz Zender’s Don Quixote (współprodukcja
z Operą Komiczną w Berlinie).
Ostatnio (2005 and 2006) prowadził Korean Symphony Orchestra, German-Polish Ensemble na Warszawskiej Jesieni, a także Ensemble timf podczas Tong-yeong
International Music Festival oraz the Munich Biennale.
Jest profesorem dyrygentury w Robert-Schumann-Hochschule w Düsseldorfie.
Vykintas Baltakas ur. w 1972 r. w Wilnie, studiował w
tamtejszej Akademii Muzycznej (1990–93, kompozycja u Vytautasa Barkauskasa), Hochschule
für Musik w Karlsruhe (1993–97, kompozycja u Wolfganga Rihma, dyrygentura u
Andreasa Weissa),Międzynarodowym Instytucie Petera Eötvösa (1994–97),
Conservatoire National Supérieur w Paryżu (1997) i w paryskim ircam
(1999–2000). Jego utwory grywane były w wielu krajach europejskich i w Stanach
Zjednoczonych, na renomowanych festiwalach, jak Musica w Strasburgu, Wien
Modern, Ars Musica w Brukseli, Tanglewood Music Festival, weneckim Biennale,
MaerzMusik Berlin, Wittener Tage für neue Kammermusik, a także w Filharmonii
Kolońskiej, Gasteig w Monachium, w paryskim Centre Pompidou.
Był założycielem i
dyrygentem zespołu wokalnego „Penki vejai” i chóru „Aidija” (1990–93),
dyrygentem-asystentem w szkole operowej w Karlsruhe (1994–96), asystentem Petera Eötvösa (od 1995), dyrektorem muzycznym i
dyrygentem L‘Ensemble du nouveau SiŹcle w Strasburgu (1995–97). Współpracował z
Orkiestrą Symfoniczną Radia Bawarskiego, Deutsche Symphonie-Orchester w
Berlinie, Radiową Orkiestrą Symfoniczną w Berlinie, Orkiestrą Symfoniczną wdr w
Kolonii, Ensemble Modern, Ensemble InterContemporain, Klangforum Wien, London Sinfonietta. Jest laureatem m.in.
II nagrody Konkursu dla Młodych Kompozytorów w Kownie (1990), nagrody Letnich
Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie (1996) i Międzynarodowej Nagrody
Kompozytorskiej Claudia Abbado (2003). Był stypendystą Fundacji Heinricha Strobla (1996) i Fundacji Nadii i Lili
Boulanger (2000, 2002). Jego Cantio zyskało miano „najlepszego litewskiego
utworu muzyczno-teatralnego 2004 roku”.
Ważniejsze utwory: Pasaka na fortepian
(1995–97), RiRo na sopran
i trąbkę (1995–99), Ouroboros na zespół
instrumentalny (2004), Cantio, teatr muzyczny (2004), (co)ro(na) na zespół
instrumentalny (2005), Poussla na zespół instrumentalny i orkiestrę (2002–04/2006).
Ouroboros
Ten utwór jest częścią cyklu.
Muzyka jest prawdopodobnie z samej
swojej natury nieskończona. Wyobraźcie sobie wysoką górę. Na jej szczycie stoi
człowiek, ma przed sobą kamień. Na razie jest nieruchomy, wszystko jest otwarte
i swobodne. Wtem człowiek porusza kamień, który zaczyna się staczać, nabierając
prędkości. Jest ona zależna od kierunku zbocza, kształtu góry, masy kamienia. Kiedy uderza w drugi kamień, spadają
dalej razem. Mamy już dwa kamienie wykonujące jeden ruch.
Być może po drodze
wpadną na drzewo. Być może złamią jeden
z jego konarów. Być może drzewo będzie
jednak rosło dalej, przekrzywione. I właśnie dlatego, że jest przekrzywione,
jego owoce spadać będą tylko na pewną powierzchnię, być może kamienistą. Ale niektóre z nasion wykiełkują tam mimo
wszystko i pewnego dnia będą silniejsze od kamyków przykrywających korzenie.
Kamienie zostaną poruszone. Zaczną się staczać, zależnie od kierunku zbocza,
kształtu góry i własnej masy. Spadając, będą poruszać kolejne kamienie, łamać
kolejne drzewa. I tak dalej.
Teraz wyobraźcie sobie nieskończoną górę, z której
staczać się można także pod górę albo na boki. Górę z nieskończonej liczby
kamieni, a każdy ma inny kształt i masę. Niektóre kamienie mogą rozpadać się
jak szkło, na malutkie kawałki, a inne – zlepiać ze sobą. Kamienie lekkie jak piórko, kamienie
kolorowe, dzwoniące, pachnące. Góra bez początku i końca.
A teraz wyobraźcie
sobie kompozytora stojącego niżej, obserwującego to, co się na tej górze
dzieje. Oczywiście może on zobaczyć tylko jej fragment. Próbuje coś zauważyć. W
ten sposób rejestruje pewien szczególny obraz, z pewnego punktu widzenia,
używając go do budowania mozaikowej całości
Aleksander
Szczetyński ur. 1960 w Charkowie, ukończył
tamtejszy Instytut Sztuki. Uczestniczył w kursach mistrzowskich prowadzonych
m.in. przez Andriessena, Denisowa, Lutosławskiego, Pendereckiego, Poula Rudersa
i Bogusława Schaeffera. Laureat nagród na międzynarodowych konkursach
kompozytorskich w Austrii, Francji, Polsce (I nagroda i Nagroda Specjalna na
konkursie im. K. Serockiego, II nagroda na konkursie im.
W. Lutosławskiego),
Rosji i Szwajcarii. Jego utwory wykonywane były w większości krajów Europy i
Ameryki Północnej, przez takie zespoły, jak bbc National Orchestra of Wales,
Orkiestrę Filharmonii Narodowej w Warszawie, chór MaĒtrise de Radio France,
Kwartet Arditti, Ensemble Wiener Collage, opera „Helikon” w Moskwie, opera w
Permie, Moskiewski Zespół Muzyki Współczesnej. Wydano dwie płyty kompaktowe z
jego muzyką (Stany Zjednoczone i Francja).
Szczetyński wykładał kompozycję w Instytucie Sztuki w Charkowie. Od 1995 r. pracuje jako wolny
kompozytor. Ważniejsze utwory (od 1990): Sonata na skrzypce i fortepian (1990),
Lamento na zespół kameralny (1990), Kwartet smyczkowy (1991), Poco Misterioso na harmonię
guzikową (1991), Near the Entrance na taśmę (1991), Sonata na dwa fortepiany
(1992), A Ray of Hope na flet, obój, altówkę, wiolonczelę i akordeon (1992),
Looking-glass Music na zespół kameralny (1992), Koncert fletowy (1993), Winter
Elegy na saksofon altowy i 14 instrumentów (1994), Kwintet na klarnet, róg,
skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1995), Introspection na flet i klawesyn
(1996), Two... In Parallel... Disjoint? na klarnet i akordeon (1996), A prima
vista na orkiestrę symfoniczną (1997), Like a Cloud over Pescara na orkiestrę
symfoniczną (1997), A Song of Degrees na mezzosopran i zespół kameralny (1997), Sonata da Camera na wiolonczelę
i 11 instrumentów (1998), Annunciation, opera kameralna na sopran, fortepian i
perkusję (1998), Shapes and Colours na organy (1999), Sonata na fortepian i
perkusję (2000), In the Secret Place na chór mieszany (2000), Etude on the Soul
na sopran, tenor i orkiestrę smyczkową (2000), Sonata na wiolonczelę solo (2001),
Remembrance in Prayer na cztery kotły solo (dla jednego wykonawcy; 2001), The
Blind Swallow, opera-esej w dwóch aktach dla sześciu śpiewaków i sześciu
instrumentalistów (2002), Apostle John’s Testimony na sopran, baryton, chór
mieszany i orkiestrę (2003), E. De’ Cavalieri. Rappresentazione di anima e di
corpo, sacra rappresentazione
w trzech aktach z prologiem, dla ośmiu śpiewaków
i ośmiu instrumentalistów (2003), Know Yourself, symfonia na chór mieszany a
cappella (2003), Requiem na chór mieszany i orkiestrę smyczkową (1991/2004),
Bestiarium, opera w dwóch aktach (2004), A Sermon on the Mount na sopran,
saksofon altowy i fortepian (2004), Oratio Dominica (Pater noster) na chór
mieszany (2006), Chamber Concerto na fortepian i 12 instrumentalistów (2006), Symfonia kameralna
(Chamber Symphony) dla
13 instrumentalistów (2006), Music in Memory of
Valentyn Bibik na klarnet, wiolonczelę i fortepian (2006), The Elder’s Vision
na chór mieszany i zespół kameralny (2006). Symfonia kameralna (2006) może być uważana za dramat
muzyczny
z pewnym następstwem „wydarzeń”, na przemian pełnych napięcia
dramatycznego i medytacyjnych, relatywnie spokojnych. Nie ma tu jednak programu
literackiego – substancja utworu to jakości czysto muzyczne, ich przekształcenia i interakcje.
Język muzyczny oparty jest na swobodnej atonalności z elementami modalnymi.
Materiał dźwiękowy wykracza poza zasób 12 dźwięków skali chromatycznej,
obejmując także ćwierćtonowe alteracje.
Utwór nie ma znamion tradycyjnej formy
symfonicznej, ale można się
w nim dopatrzeć odniesień do romantycznej i post-romantycznej
odmiany tego gatunku. Pojawiają się jakieś ślady dobrze znanych archetypów,
kształty skądś znane, ale zniekształcone, bo wyrwane z naturalnego kontekstu.
Elementy faktury czasem nakładają się i przysłaniają wzajemnie – podobnie jak w
malarstwie kubistycznym. Rozległe linie melodyczne części pierwszej i quasi-ludowe motywy nieco
bardziej ekstrawertycznej części drugiej poddane są intensywnym zabiegom
wariacyjnym. Wariacyjność stanowi bowiem główną zasadę organizacji formy.
Bernd
Alois Zimmermann (1918–1970) urodzony w Bliesheim, studiował
teorię muzyki i kompozycję
(u Philippa Jarnacha) w Konserwatorium w Kolonii. W
1948 r. brał udział w Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie, prowadzonych
przez René Leibowitza. W latach 1950–52 wykładał teorię muzyki w kolońskiej
uczelni. W 1956 r. został prezesem niemieckiej sekcji Międzynarodowego
Towarzystwa Muzyki Współczesnej, rok później zrezygnował ze stanowiska, po
nieudanej próbie zażegnania konfliktu międzypokoleniowego wśród kompozytorów
niemieckich. W 1957 r. był pierwszym stypendystą Villa Massimo, w tym samym
roku objął po Franku Martinie katedrę kompozycji w kolońskim konserwatorium,
gdzie prowadził seminarium muzyki radiowej i filmowej. Laureat Wielkiej Nagrody
Artystycznej Północnej Nadrenii-Westfalii (1960)
i Nagrody Artystycznej Miasta
Kolonii (1966). Ważniejsze utwory: Sinfonia prosodica (1945), Extemporale, pięć utworów fortepianowych
(1939–46), Trzy pieśni religijne na głos i fortepian do tekstów Ernsta Bertrama
(1946), Koncert na orkiestrę (1948), Koncert skrzypcowy (1950), Enchiridion na
fortepian na cztery ręce (1949–52), Koncert obojowy (1952), Symfonia
jednoczęściowa (1953), Perspektiven, muzyka baletowa na dwa fortepiany
(1955–56), Canto di speranza, kantata na wiolonczelę i orkiestrę kameralną
(1957), Omnia tempus habent, kantata na sopran i 17 instrumentów do tekstów
biblijnych (1957), Sonata na wiolonczelę solo (1960), Présence, muzyka baletowa
na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, z tekstami Paula Pörtnera (1961),
Antyfony na altówkę i 25 instrumentalistów, do tekstów biblijnych, Joyce’a,
Dantego, Dostojewskiego, Camusa i Novalisa (1962), Die Soldaten, symfonia
wokalna na sześć głosów i orkiestrę (1957–63), Die Soldaten, opera wg sztuki
Jakoba Michaela Reinholda Lenza (1957–65), Tratto na taśmę (1965–67),
Intercomunicazione na wiolonczelę i fortepian (1967), Requiem für einen jungen
Dichter na głos recytujący, sopran, baryton, trzy chóry, dźwięki elektroniczne,
orkiestrę, zespół jazzowy i organy, do tekstów poetyckich, depesz i reportaży
(1967–69), Stille und Umkehr na orkiestrę (1970), Ich wandte mich und sah an
alles Unrecht, das geschah unter der Sonne na głosy recytujące, bas i orkiestrę
(1970).
Joanna Woźny ur. 1973 w Zabrzu. W latach 1992–98
studiowała filozofię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, a w latach
1996–2003 odbyła studia w klasie kompozycji Beata Furrera i Gerda Kuhra na
Universität für Musik und darstellende Kunst w Grazu (dyplom z wyróżnieniem
w
2003). Naukę kompozycji pogłębiała pod kierunkiem Younghi Pagh-Paan i Georga
Friedricha Haasa. W 1997 r. otrzymała stypendium Fundacji im. Stefana Batorego,
w 2001 – nagrodę miasta Grazu
w dziedzinie muzyki, a 2005 – austriackie
stypendium państwowe dla kompozytorów. Dwukrotnie, w 2003 i 2004 r., została
zaproszona jako composer in residence na spotkania artystów odbywające się
w
klasztorze w Sankt Lambrecht w Austrii.
Ma na swoim koncie liczne zamówienia
kompozytorskie oraz wykonania swej muzyki w Austrii, m.in. na festiwalu
Klangspuren Schwaz, a także w salach koncertowych Grazu, Wiednia i Linzu.
Współpracuje z zespołami muzyki współczesnej, jak Klangforum Wien, Ensemble Wiener Collage,
artresonanz-trio, Ensemble PercussioNova i in.
Ważniejsze utwory: Die Ataraxie
na flet, flet altowy, altówkę, wiolonczelę, fortepian i klawesyn (1997),
Magnolien na kwartet smyczkowy (1997), Die Frau Der Mond Das Wasser dla
czterech perkusistów (1998), Hortus conclusus na fortepian (1998), Musik für
Flöte und Schlagzeug (1999), Duo na dwoje skrzypiec (1999), ...eine Orangen-,
Ozean Wildnis im Leib und im Mittagsschlaf na flet, skrzypce, altówkę i
wiolonczelę (2000), Das Weisse mit den roten Punkt na dwoje skrzypiec (2002), Die verlorenen Pfade I na
saksofon tenorowy, kontrabas i perkusję (2003), Die verlorenen Pfade II na
klarnet i taśmę (2003), 11/4, muzyka elektroakustyczna (2003), Muzyka na automatyczny
fortepian (2003), Pneuma na organy (2004), silben- meer- farben na flet,
klarnet, skrzypce, altówkę
i wiolonczelę (2004), Vom Verschwinden einer
Landschaft na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (2005), Musik für Gitarren
(2005), Music für Flöte, Bassklarinette und Klavier (2005), Return na saksofon
solo i zespół kameralny (2006); instalacje elektroakustyczne, muzyka do filmu.
Return
W moich utworach proces komponowania jest ściśle związany z
instrumentami i ich możliwościami dźwiękowymi. Dźwięki instrumentalne i ich
kombinacje tworzą zazwyczaj punkty wyjścia dla kompozycji, która powstaje w
trakcie rozstrzygania o czasowym następstwie tych stanów dźwiękowych oraz ich
muzycznego opracowania (pod względem harmonii, rytmu czy instrumentacji).
Wspomniane konstelacje dźwiękowe otrzymują przy tym możliwość rozwoju czy też
samorefleksji.
Poprzez nadanie mojemu utworowi tytułu Return chcę wskazać na
funkcję powtórzenia w muzyce, jak i na sam jego fenomen, bardzo często w muzyce wykorzystywany.
Chodzi tu o powtórzenie w różnych postaciach – od repetowania krótkich muzycznych
odcinków czy zwrotów dźwiękowych do powtarzania cząstek formalnych (jak to ma miejsce na
przykład w przypadku allegra sonatowego). Powtórzenia mogą następować
bezpośrednio po sobie lub też są przedzielone innym materiałem
muzycznym.
Powtórzenia w Return nie są jednak ani nazbyt ewidentne, ani
wyraźnie zlokalizowane. Utwór posługuje się raczej wariantami, dźwiękowymi
wariacjami. Jak sugeruje tytuł utworu, ma tu raczej miejsce sytuacja powrotu i
– co za tym idzie – nowego ukonstytuowania materiału muzycznego, po jego
czasowej nieobecności (albo może tylko po jego dźwiękowej transformacji?).
Enno
Poppe ur. 1969, pierwsze utwory zaczął komponować w wieku 10 lat. Studiował
dyrygenturę i kompozycję w berlińskiej Hochschule der Künste, m.in. u Friedricha Goldmanna i
Gösty Neuwirtha. W 1996 r. studiował także w Cité Internationale des Arts w
Paryżu. Od 1998 r. jest dyrygentem ensemble mosaik, występuje także jako pianista. W
latach 2002–04 wykładał kompozycję w berlińskiej Hochschule für Musik „Hanns
Eisler”, w 2004 r. prowadził także letnie kursy w Darmstadcie.
Jako kompozytor
był m.in. stypendystą Senatu Miasta Berlina (1992, 95, 98) i Fundacji Wilfrieda
Steinbrennera (2001). Wśród licznych wyróżnień otrzymał Boris-Blacher-Preis
(1998; za Gelöschte Lieder), Nagrodę Kompozytorską Miasta Stuttgart (2000; za
Knochen), Busoni-
-Preis berlińskiej Akademie der Künste (2002), Nagrodę – Zachętę
Fundacji Muzycznej Ernsta von Siemensa (2004) oraz Schneider-
-Schott-Preis
(2005).
Pisał m.in. na zamówienie Dni Nowej Muzyki Kameralnej w Witten,
festiwali Wien Modern i Donaueschinger Musiktage, Muzycznego Triennale w
Kolonii, MaerzMusik (Berlin), paryskich Présences, Éclat w Stuttgarcie, musica
viva w Monachium, Festiwalu w Salzburgu. Jego dzieła miały swoje premiery także
we Frankfurcie nad Menem, Brukseli, Genewie, Barcelonie, Sankt Petersburgu i
Lwowie. Ważniejsze utwory: 1993/99 Familien-Bild, koncert fortepianowy (1993/99), 17 Etiud
na skrzypce, 2. zeszyt (1993), 28 I 94 na fortepian i organy (1994), Knabenträume na zespół
instrumentalny (1995), 27 XI 95 na gitarę (1995), Thema mit 840 Variationen na
fortepian (1993–97), Gelöschte Lieder na flet, klarnet, skrzypce, wiolonczelę i
fortepian (1996–99), Bastard na sopran, baryton i fortepian preparowany (1999),
Knochen na zespół instrumentalny (1999–2000), Holz na klarnet i zespół
kameralny (1999–2000), Scherben na zespół instrumentalny (2000–04), Öl na
zespół instrumentalny (2001–04), Herz na wiolonczelę (2002), Tier na kwartet
smyczkowy (2002), Rad na 2 keyboardy (2003), Interzone, pieśni i obrazy na
sześć głosów, zespół i elektronikę do słów Marcela Beyera (2002–04, z Anne
Quirynen), Holz solo na klarnet lub fagot (2000–04), Trauben na skrzypce,
wiolonczelę i fortepian (2004), Wespe na głos solowy, do słów Marcela Beyera
(2005), Salz na zespół instrumentalny (2005), Gold na chór (2006). Öl
Holz,
Öl, Knochen to trzy
luźno ze sobą związane utwory zespołowe. Holz i Knochen swe prawykonania miały
w wiedeńskim Konzerthausie w 2000 r. Trzy tytuły (Drewno, Olej, Kości) to
wieloznaczne szyfry elementów organicznych: aluzja do podstawowej substancji
muzycznej. Podczas gdy Drewno kojarzy się ze strukturą jednocześnie stabilną i
giętką – stanowi rodzaj umocnienia dla roślinnego świata, Kości na znacznych obszarach wykorzystują brzmienia twarde,
ostre
i suche. Olej
natomiast oddaje ideę czegoś lepkiego i zarazem pełnego energii – płynu, który
może być wybuchowy.
Spoiwem muzycznego nurtu są tu długie melodie. Zasadnicze
znaczenie w tym utworze ma nowa definicja tego, co w nowej muzyce może być
melodią. Podczas pracy z abstrakcyjnymi muzycznymi zarodkami oraz rozmaitymi
duetami (dwa flety basowe, dwa klarnety basowe, dwa fortepiany, dwie tuby
wagnerowskie) niespodziewanie zbliżyłem się do imaginacyjnych Bałkanów. Element
folklorystyczny objawia się w muzyce tam, gdzie tracą znaczenie systemy
porządkujące. Kulminacja następuje po wystąpieniu w utworze różnych obszarów,
szybkich, krzykliwych, przerysowanych – pojawia się wtedy długa melodia grana przez instrumenty
dęte, po niej zaś końcowy chorał. Żałobny patos, który tak lubią moi wiedeńscy
przyjaciele, jest tu jednak bardzo ulotny. Celem nie jest surrealistyczne wyobcowanie,
lecz powstanie nowej jakości – w konstruktywnym kontekście –
z czegoś, co z
pozoru zostało wyeksploatowane.
Öl składa się z dwóch części: Öl 1 był
realizacją zamówienia kompozytorskiego ze strony Klangforum Wien na koncert w
ramach Basler Mu-sikmonats 2001, Öl 2 powstał na Wittener Tage für neue
Kammermusik 2003. Oba utwory mogą być wykonywane niezależnie, mają też różną obsadę.